[1] Dekalog Polaka- w Opolu na jednym z budynków zobaczymy tablicę, która została odsłonięta w 100 rocznicę Odzyskania Niepodległości – 1918-2018.
Odsłonięcia dokonał Wojewoda Opolski Adrian Czubak i wicewojewoda Opolski Violetta Porowska.
[2] Zofia Kossak – Szczucka –urodzona 10 sierpnia 1889 roku w Kośminie, zmarła 9 kwietnia 1968 roku w Bielsku –Białej to powieściopisarka i współzałożycielka dwóch tajnych organizacji w czasie okupacji Polski. Były to Frontu Odrodzenia Polski i Rady Pomocy Żydom – Żegota. Została odznaczona pośmiertnie medalem „Sprawiedliwy wśród Narodów Świata” w 1982 roku i „Orderem Orła Białego” w 2018 roku.
Wakacyjny
czas dla turysty to okazja poznania różnych zakątków Polski jednym z miast może
być Kędzierzyn – Koźle [1]
znane np.: z zakładów Azotowych, [2]
czy dawnej twierdzy Koźle. [3]
Spacerując uliczkami Kędzierzyna dotarłem na plac przed urzędem miasta. [4]
Ukwiecony plac z fontanną dla mieszkańców to raj w upalne dni.
Ale mnie zainteresowała wystawa plenerowa. [5] Ekspozycja związana jest
100 rocznicą powstań Śląskich. [6] Tytułem wystawy to Śląskie
drogi do Niepodległości.
Na kilkunastu planszach zobaczymy Śląską ziemię regionu
szczególnie regionu Koźla i Opolskiego, gdzie toczyły się walki w czasie
powstań Śląskich szczególnie w III powstaniu.
W pobliskim rejonie Góry świętej Anny. [7] Przyglądając się planszom
poznamy dlaczego wybuchły powstania i rolę postaci. Po 123 latach gdy Polska [8] wróciła na mapy świata to
niewątpliwie ważne świadectwo społeczności walczącej, ale i nauka dla
dzisiejszego pokolenia, które powinno pamiętać o Ojczyźnie. Jedną z twarzy
niepodległości tamtych czasów był ksiądz Józef Lodzin. [9] W czasie III powstania 6 maja
1921roku z Łabęd wyruszył 1 Katowicki pułk piechoty imieniem Józefa
Piłsudskiego dowodzony przez Walentego Fojkisa .7 maja 1921 roku zajął
Sławięcice i Blachownie 4 czerwca 1921roku niemieckie odziały zdobywają port Koźle,
Kłodnicę i Kędzierzyn. W tym samy czasie powstańcy w Sławięcicach wysadzają
most kolejowy. W pałacu w Slawentzitz –Sławięcice grupa oficerów polskich spotkała
się podczas III powstania śląskiego, a byli to kapitan Leon Bulowski, kapitan
Robert Oszek, kapitan Jan Chodźko, porucznik Jan Kowalewski [10]
Istotną rolą była też walka plakatowa, która
przygotowała mieszkańców Śląska do plebiscytu. Gdy już zapoznamy się historią
powstańczego Śląska możemy wybrać się szlakiem pamięci powstańców [11] w Kędzierzynie i Koźlu. W
Kędzierzynie pomnik powstańczy znajduje się na cmentarza komunalnym –
Kuźniczka, i przy Piotra Skargi, Dziergowicach, Odsłonięcie ostatniego odbyło
się 7 maja 1971 roku na placu Rodła na osiedlu Pogorzelec. Napis na żeliwnej
tablicy umieszczonej na pomniku głosi:
„Miejsce
uświęcono krwią Powstańców Śląskich – Jana Kałuży, Ignacego Leszczyka, Jana
Leszczyka, Leona Stolorza, Józefa Honczy, Józefa Droni – zamordowanych przez
siepaczy pruskich dnia 7 V 1921 roku. Cześć ich pamięci. Społeczeństwo
Kędzierzyna w 50. rocznicę trzeciego Powstania Śląskiego”.
W Koźlu jeden z pomników jest poświęcony kadetowi
znajduje się na Piastowskiej
[7] Góra Świętej Anny –
Najwyższe wzniesienie grzbietu Chełma wieś w województwie Opolskim – ważny
punkt walk w III Powstaniu Śląskim 21-26 maja 1921 roku. Góra była miejscem
zaciekłych walk z Freikorpsem .Walki powstańców zostały upamiętnione po 1990 na
jednej z tablic z pól bitewnych, napisem Góra świętej Anny 21-27 V 1921 Na
górze znajduje się też muzeum Czynu Powstańczego powstało w 40 rocznicę III
powstania Śląskiego i klasztor Franciszkanów.
[9] Józef Lodzin –
duchowny jedna postać z twarzy Niepodległości. Urodzony 3 lutego 1862 w
Zabrzegu koło Czechowic, zmarł 21 kwietnia 1929 roku w Cieszynie Był
reprezentantem księstwa Cieszyńskiego w Wiedniu z ramienia Katolików. Potem był
uczestnikiem i reprezentantem rady Narodowej księstwa Cieszyńskiego i
konferencji w Paryżu . Działacz społeczny i polityk historyk był za przyłączeniem
księstwa Cieszyńskiego do Polski.
[10] Jan Kowalski
urodzony 24 października 1892 w Łodzi, zmarł 31 października 1965 w Londynie–
podpułkownik dyplomowany piechoty Wojska Polskiego, matematyk, lingwista i
kryptolog, który złamał sowieckie szyfry w czasie wojny z bolszewikami,
wieloletni oficer Oddziału II Sztabu Głównego.
[11] Pomniki znajdujące
się ziemi Kędzierzyna – Koźla
[12] Jacek Źróbek –
pracownik w jednostce samorządowej. członek Archikonfraterni Literackiej od
2000 roku, podróżnik, fotograf, – udział w konkursach World Press photo,
reporter pasjonat turystyki górskiej, miejskiej, pisarz, dziennikarz, Katolik
blogowy redaktor parafialnego ,,Dzwonka Janowskiego” lata 2007- 2018, oraz
współautor publikacji w gazecie „Co tydzień”, i innych, książkowych religijnych
między innymi o Prymasie Józefie Glempie. Autor zdjęć i filmów podróżniczych.
Autor
kilku wystaw. Między innymi wystawy o dekanacie Mysłowickim w 140 rocznicę
istnienia.
W
działalności publicznej- współpraca z Muzeum Miasta Mysłowice, dla Śląska –
współpraca z Stowarzyszeniem –Solidarni 2010, oraz wspieranie patriotycznych
inicjatyw dla Ojczyzny. Byłem fotografem kilku wielkich wydarzeń i uroczystości
państwowych w Polsce i Europie. Moje szlaki przemierzone to południowe,
północne, zachodnie, w niewielkiej część wschodnia.
W
Katowicach przy placu kopalni KWK „Wujek” [1]
na ulicy Pola zobaczymy wystawę poświęconą Robertowi Oszkowi –żołnierzowi
Niepodległości. [2]
Kim był Robert Oszek?
W 100 lecie rocznicy Powstań Śląskich, [3] dla Śląska to Robert był jednym
z dyktatorów powstań Śląskich. Zatrzymajmy się na chwilę na życiorysie. Robert
Oszek [4]urodził się 29 maja 1896 w
Zabrzu przemysłowej wsi, wtedy położonej w Niemczech pomiędzy Gliwicami a
Bytomiem. Jego rodzice wywodzili się z klasy robotniczej Georg – Jerzy Oschek
oraz mama Catharina – Katarzyna Oschek z domu Danch. 31 maja 1896 roku w kościele
pod wezwaniem świętego Andrzeja w Zabrzu został ochrzczony Robert Oszek.
Rodzina mieszkała przy Sosnitzerchaussee 25 obecnie to ulica Franklina Delano Roosevelta.
Dziś domu Oszków już nie ma. Dla Śląska to czas dynamicznego rozwoju przemysłu
i Polskiego odrodzenia narodowego Swoje wykształcenie rozpoczął w technicznej
szkole realnej w Gliwicach.
W gazecie „Powstaniec Śląski” [5] z 1938 tak opisuje
dzieciństwo Oszka :[6]
„Natura
żądna przygód , fantazja rycerska,
charakter
bezkompromisowy, dzielny i twardy,
duch odważny i pełen hardu….”
Dalej
możemy przeczytać:
„
Nieletni chłopiec opiera się woli rodziny
i
wybiera zawód marynarza,
odpowiadający
jego romantycznym skłonnościom.”
Mając 15 lat w 1911 roku Robert postanawia uciec z domu
wyruszając do Hamburga i podejmuje pracę na pokładzie Norweskiego statku
wielorybniczym „Olaf II” ,spełniając swoje marzenia podróżnicze na którym
pracował przez dwa lata. Po powrocie do Niemiec, został powołany do cesarskiej
floty marynarki wojennej i w latach 1912–1914 i tam też ukończył szkołę
marynarki w Murwik(Mürwik) pod Flensburgiem.[7] Podczas I wojny światowej
uczestniczył w ekspedycji do Meksyku i Haiti na krążowniku SMS „Blücher” [8] W trakcie pobytu w
Meksyku, załoga krążownika wzięła udział w tłumieniu strajku robotników
przemysłu naftowego. Za wypuszczenie kilku zatrzymanych robotników stanął przed
sądem, został skazany na karę aresztu i zdegradowany. Po powrocie do Niemiec
pełnił służbę na okrętach szkolnych „Hertha” i „Kaiserin Augusta”. Podczas
pełnienia służby na krążowniku pancernym SMS „Blücher”, jako jeden z
nielicznych członków załogi uratował się po jego zatopieniu w dniu 24 stycznia
1915.
Wtedy to zostaje awansowany do stopnia bosmana i
skierowany do szkoły nawigacyjnej w Altonie. Potem zostaje oficerem pokładowym
i dowódcą torpedowca „D-8”, którym dowodził do zakończenia I wojny światowej. W
1917 r. został odznaczony za męstwo Krzyżem Żelaznym I klasy.[9] Ostatecznie w 1919 roku
porzuca służbę w Niemieckiej marynarce. W grudniu 1919 roku znalazł się w Polsce
i wstąpił do Marynarki Wojennej. Swoją służbę rozpoczął w stopniu podporucznika
marynarki w porcie wojennym w Toruniu. W lutym 1920 roku z grupą marynarzy
służył w Flotylli Pińskiej. Walczył w wojnie polsko-bolszewickiej, będąc
zastępcą dowódcy okrętu opancerzonego „Pancerny I”, od 17 sierpnia 1920 roku
dowódcą monitora „Mozyrz”. W 1921 roku Oszek wraca na swoje rodzinne ziemie
Górnośląskie
W dniu 19 lutego 1921 roku zostaje mianowany
porucznikiem marynarki, oraz urlopowany i skierowany na Górny Śląsk. 27 lutego
1921 roku [10]
zgłosił się w Dowództwie Obrony Plebiscytu włączając się w działania mające na
celu przyłączenia Górnego Śląska do Polski. Zostaje komendantem broni na powiat
Katowicki Na początku maja 1921 roku z byłych marynarzy tworzy specjalny
oddział szturmowy, który został w zmotoryzowany i wyposażony w improwizowane
samochody pancerne zwane „Korfanty”. I tak kolejne zadanie zostaje przydzielone
jako dowódcy oddziału biorąc udział w walkach w trakcie III powstania śląskiego
w składzie Grupy „Północ”, w bitwie o Górę Świętej Anny.
W dniu 4 czerwca
1921 roku dowodził oddziałem, który stłumił bunt w dowództwie Grupy „Wschód”,
którego członkowie zamierzali aresztować Wojciecha Korfantego. Tak wspomina Mieczysław
Kucharuk [11]–
wspomnienie z III powstania „Zaranie Śląskie” 1966:
„Blondyn
o niebieskich oczach patrzących bystro i twardo,
o
twarzy zawsze gładko wygolonej, uśmiechnięty i zadowolony z życia.
Chociaż
był w granatowym cywilnym ubraniu bez żadnych odznak,
to
jednak cała jego postawa i każdy ruch zdradzały urodzonego żołnierza. Krępy,
silny wzrostu średniego.
Chodził
– jak przystało na marynarza – lekko chwiejnym krokiem”
Po zakończeniu powstania został komendantem
konspiracyjnej Organizacji „P”, której celem była ochrona polskich placówek i
instytucji do momentu ich przejęcia przez władze polskie. Funkcję tę pełnił do
czerwca 1922 roku. W 1922 roku został awansowany do stopnia kapitana marynarki
i ponownie rozpoczął służbę w Marynarce Wojennej.
W 1924 roku został zdemobilizowany. Aktywnie też działał
w Związku Powstańców Śląskich.
Zmarł w Katowicach 13 kwietnia 1938 roku. W dniu 16
kwietnia został pochowany na cmentarzu garnizonowym w Katowicach przy ul.
Zgrzebnioka -obecnie pomiędzy ul. Ceglaną i ul. Meteorologów.
[1] Plac przy kopalni
Wujek w Katowicach – ulica Pola
[2] Wystawa – pt :
Robert Oszek – 1896-1938 Żołnierz Niepodległości
[3] 100 rocznica Powstań
Śląskich -1919 Pierwsze Powstanie Śląskie wybuchło w Mysłowicach
[4] Robert Oszek – urodzony
29 Maja 1896 roku w Zabrzu, zmarł 13kietnia
1938 roku w Katowicach. Syn Georga –Jerzego i Cathariny –Katarzyny Oschek. Marynarz
najpierw służący w Armii cesarskiej jako kapitan, od 1919 roku w marynarce
Wojennej Polskiej ,jako oficer ,Dowódca III Powstania Śląskiego
[5] „Powstaniec Śląski”
– gazeta śląska Organ Związku Powstańców górnośląskich P. P. S
[6] Cytat – dzieciństwo
– Roberta Oszka w gazecie „Powstaniec Śląski” 1938 rok
[7] Murwik(Mürwik) –
miasto w Niemczech dzielnica Flensburga po wschodniej stronie Zatoki
Flensburskiej, Znajdowała się tam Akademia Marynarki Wojennej Niemiec
[8] SMS „Blücher”- niemiecki
krążownik pancerny z okresu I wojny światowej, w służbie od 1909 roku.
Zatopiony 24 stycznia 1915 roku podczas bitwy na Dogger Bank.
[9] Krzyż Żelazny I
klasy to pruskie, potem niemieckie
odznaczenie wojskowe nadawane za męstwo na polu walki, czy sukcesy dowódcze.
[10] 27 luty 1921 roku
Robert Oszek zgłasza się do Dowództwa obrony plebiscytu . Potem staje się
dowódcą grupy „północ” walcząc z swoimi marynarzami w III powstaniu Śląskim na Górze
Świętej Anny
[11] Mieczysław Kucharuk
– wspomnienie o Robercie Oszku – „ Zaranie Śląskie”- jako powstańcu III
powstania Śląskiego
[12] Jacek Źróbek –
pracownik w jednostce samorządowej. członek Archikonfraterni Literackiej od
2000 roku, podróżnik, fotograf, – udział w konkursach World Press photo,
reporter pasjonat turystyki górskiej, miejskiej, pisarz, dziennikarz, Katolik
blogowy redaktor parafialnego ,,Dzwonka Janowskiego” lata 2007- 2018, oraz
współautor publikacji w gazecie „Co tydzień”, i innych, książkowych religijnych
między innymi o Prymasie Józefie Glempie. Autor zdjęć i filmów podróżniczych.
Autor
kilku wystaw. Między innymi wystawy o dekanacie Mysłowickim w 140 rocznicę
istnienia.
W
działalności publicznej- współpraca z Muzeum Miasta Mysłowice, dla Śląska –
współpraca z Stowarzyszeniem –Solidarni 2010, oraz wspieranie patriotycznych
inicjatyw dla Ojczyzny. Byłem fotografem kilku wielkich wydarzeń i uroczystości
państwowych w Polsce i Europie. Moje szlaki przemierzone to południowe,
północne , zachodnie, w niewielkiej część wschodnia.
Szlakiem podróżnika -Jacka 